Układ moczowy

Układ moczowy człowieka tworzą nerki, odpowiedzialne za filtrację krwi, moczowody łączące nerki z pęcherzem moczowym, pęcherz moczowy zbierający mocz powstający w wyniku filtracji oraz cewka moczowa wyprowadzająca mocz na zewnątrz.

Podstawową funkcją układu moczowego jest wydalanie z organizmu zbędnych substancji i tym samym utrzymanie prawidłowej gospodarki wodnej i elektrolitowej. W układzie moczowym produkowane są także niektóre hormony.

Budowa układu moczowego

Układ moczowy człowieka tworzą nerki, moczowody, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa.

Nerki

Nerki to niewielkie organy o wadze 120-200 g, które są usytuowane poniżej żeber, w dolnej części brzucha. Nerki są odpowiedzialne za filtrację krwi, w wyniku czego powstaje mocz. Przez nerki przepływa ok. 1500 litrów krwi dziennie, z czego powstaje ok. 1,5-2 litry moczu. Jak to możliwe? Każda nerka zbudowana jest z nefronów, które z kolei zbudowane są z ciałka nerkowego oraz kanalika nerkowego. Filtracja krwi odbywa się dwustopniowo: najpierw krew jest filtrowana przez ciałko nerkowe, w wyniku czego powstaje mocz pierwotny. Następnie w kanaliku nerkowym z moczu pierwotnego odzyskiwane są substancje cenne dla organizmu (np. witaminy, sole mineralne oraz częściowo woda). Finalnym produktem filtracji jest mocz ostateczny, który zostaje wydalony.

Moczowody

Moczowody to parzyste przewody łączące nerki z pęcherzem moczowym. Ich długość u człowieka wynosi ok. 27-30 cm. Moczowody są wyścielone błoną śluzową oraz mają dobrze rozwiniętą błonę mięśniową. Posiadają zwężenia w trzech miejscach: na końcach (od strony miedniczki nerkowej oraz pęcherza moczowego), a także w miejscu skrzyżowania z naczyniami biodrowymi. Dzięki zwężeniom, chronią przed cofaniem się moczu do miedniczek nerkowych. U osób z tendencją do kamicy nerkowej w zwężeniach może dojść do odkładania się złogów i tworzenia kamieni moczowych.

Pęcherz moczowy

Pęcherz moczowy jest narządem, w którym zbiera się mocz ostateczny przed jego wydaleniem. Zbudowany jest z trzech warstw błony mięśniowej, wyściełanych od wewnątrz błoną śluzową. Pojemność pęcherza wynosi około 1 litra (w ciężkich chorobach nawet do 3-4 l), ale w normalnych warunkach opróżniany jest kiedy zbierze się w nim 250-350 ml moczu. Mocz utrzymywany jest w pęcherzu przez ujście wewnętrzne cewki moczowej, znajdujące się w jego dolnej części i prowadzące do cewki moczowej.

Cewka moczowa

Cewka moczowa to krótki przewód, przez który mocz jest wyprowadzany na zewnątrz organizmu. Rozpoczyna się na dnie pęcherza moczowego ujściem wewnętrznym cewki moczowej, a kończy ujściem zewnętrznym. Utrzymanie moczu przez ujście wewnętrzne cewki moczowej jest niezależne od naszej woli, natomiast przez ujście zewnętrzne może być świadomie kontrolowane. Cewka moczowa u kobiet jest dużo krótsza (3-5 cm), niż u mężczyzn (15-20 cm).

Układ moczowy żeński

U kobiet układ moczowy ma swoją specyfikę związaną z budową anatomiczną. Krótka cewka moczowa znajduje się bardzo blisko narządów płciowych, takich jak pochwa, czy odbytu, co ułatwia bakteriom dostęp do dróg moczowych i sprzyja rozwojowi infekcji. Z tego powodu panie znacznie częściej odczuwają nagłą potrzebę oddania moczu, pieczenie czy dyskomfort podczas mikcji.

Nawracające zakażenia układu moczowego są tu zdecydowanie częstsze niż u mężczyzn, a nawet drobne zaniedbania higieniczne mogą zwiększyć ryzyko. Dlatego tak istotna jest profilaktyka, szybka reakcja na pierwsze objawy oraz dbanie o prawidłowe działanie układu moczowego na co dzień. Warto też pamiętać, że kobiecy układ moczowy wymaga szczególnej ochrony, aby zapewnić jego funkcjonowanie w organizmie człowieka bez zakłóceń.

Układ moczowy męski

U mężczyzn układ moczowy składa się z tych samych narządów co u kobiet, jednak ma kilka istotnych różnic. Cewka moczowa jest znacznie dłuższa i przebiega przez gruczoł krokowy, co wpływa na proces oddawania moczu i transport moczu z pęcherza moczowego na zewnątrz. Wraz z wiekiem prostata może ulegać powiększeniu, co może zaburzać prawidłowe działanie układu moczowego i powodować częste parcie na mocz, a także trudności w pełnym opróżnieniu pęcherza.

Choć dłuższa cewka stanowi naturalną barierę przed bakteriami, mężczyźni mogą zmagać się z innymi problemami – jak zaleganie moczu, powstawanie stanów zapalnych czy większe ryzyko kamicy. Regularne badania oraz dbanie o zdrowie prostaty są kluczowe, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie układu moczowego i utrzymać równowagę w całym organizmie człowieka.

Funkcje układu moczowego

Główną funkcją układu moczowego jest wydalanie z organizmu zbędnych substancji, np. mocznika, soli mineralnych (funkcja wydalnicza) i tym samym utrzymanie prawidłowej gospodarki wodnej i elektrolitowej (funkcja regulacyjna). Układ moczowy pełni także funkcję endokrynną, ponieważ w nerkach produkowane są niektóre hormony, np. renina, erytropoetyna, kalcytriol i prostaglandyny.

Najczęstsze choroby układu moczowego

Problemy z układem moczowym to nie tylko dyskomfort, ale także realne zagrożenie dla zdrowia. Mogą dotyczyć zarówno zaburzeń w wydalaniu moczu, jak i infekcji. Objawiają się m.in. bólem, częstym parciem czy trudnościami w kontrolowaniu zwieracza. Do najczęstszych chorób zalicza się:

• zakażenia pęcherza i cewki moczowej – najczęściej objawiają się pieczeniem, bólem oraz nagłą potrzebą oddania moczu i wymagają szybkiego rozpoczęcia leczenia, aby uniknąć powikłań;
• kamica moczowa – polega na tworzeniu się złogów (kamieni) w drogach moczowych, co powoduje silne dolegliwości bólowe i może blokować odpływ moczu z nerek do pęcherza;
• nietrzymanie moczu – to niekontrolowane wyciekanie moczu, które może wynikać z osłabienia mięśni dna miednicy lub niewydolności zwieracza;
• przerost gruczołu krokowego u mężczyzn – utrudnia swobodny przepływ moczu przez cewkę, prowadząc do częstego parcia na mocz, zwłaszcza w nocy;
• przewlekła niewydolność nerek – charakteryzuje się stopniową utratą zdolności nerek do filtrowania krwi, co zaburza równowagę wodno-elektrolitową całego organizmu;
• nowotwory układu moczowego – mogą rozwijać się m.in. w pęcherzu czy nerkach, a wczesne objawy to często krwiomocz i nawracające trudności w oddawaniu moczu.

Leki roślinne stosowane w chorobach układu moczowego

W leczeniu dolegliwości ze strony układu moczowego i objawów, takich jak uczucie pieczenia, częste parcie czy dyskomfort przy oddawaniu moczu — coraz częściej stosuje się leki roślinne.
Jednym z takich preparatów jest lek Canephron^®, dostępny bez recepty (OTC), w postaci tabletek lub kropli doustnych.

Canephron^® to lek roślinny zawierający unikalne połączenie składników: ziele tysiącznika, korzeń lubczyku oraz liście rozmarynu. Jego skład sprawia, iż leki wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, spazmolityczne i moczopędne, dzięki czemu łagodzi objawy łagodnych stanów zapalnych dolnych dróg moczowych [1].

Lek Canephron^® stosowany jest w:

• łagodnych chorobach zapalnych dróg moczowych,
• profilaktyce osadzania się tzw. „piasku nerkowego” [1].

Zawarte w leku substancje roślinne pomagają zmniejszyć ból i uczucie pieczenia [2], ułatwiają oddawanie moczu [3] oraz mogą ograniczyć częstotliwość nawrotów infekcji [4].
Badania potwierdziły jego skuteczność i bezpieczeństwo stosowania. W terapii ostrych i nawracających, niepowikłanych zapaleń pęcherza moczowego [2,4].

Dzięki pochodzeniu roślinnemu i wielokierunkowemu działaniu farmakologicznemu, lek Canephron^® może stanowić istotne wsparcie dla dorosłych i młodzieży powyżej 12. roku życia, pomagając łagodzić dolegliwości układu moczowego.

[1]. Dokumentacja rejestracyjna leku Canephron.
[2]. Ivanov et al. An open label, non-controlled, multicentre, interventional trial to investigate the safety and efficacy of Canephron^® N the management of uncomplicated urinary tract infections (uUTIs), Clinical Phytoscience (2015) 1:7.
[3]. Brenneis et al. (2012). Spasmolytic activity of Canephron^® N on the contractility of isolated urinry bladder. 13th International Congress of Ethnopharmacology, Greaz, Austria, Congress Poster.
[4]. Ivanov D. et al. Therapeutical effects of Canephron^®N in treatment of urinary tract infections in diabetes II patients with metabolic syndrome, Zdorov’ya Ukrainy (17) 2005.