Infekcja dolnych dróg moczowych

Infekcje układu moczowego z reguły wywoływane są przez bakterie jelitowe Escherichia coli. Zapalenie pęcherza moczowego (cystitis) oraz cewki moczowej (urethritis) są najczęściej występującymi infekcjami dróg moczowych u kobiet. Istnieją czynniki ryzyka które sprzyjają ich wystąpieniu.

Kiedy infekcja rozprzestrzenia się na górne drogi moczowe - moczowody i nerki -wówczas mamy do czynienia z odmiedniczkowym zapaleniem nerek (pyelonephritis), które wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej; lekarz decyduje o dalszym postępowaniu, w tym ewentualnej antybiotykoterapii.

Objawy infekcji dróg moczowych

Objawy zapalenia dróg moczowych pojawiają się najczęściej nagle i mogą być bardzo uciążliwe. Na infekcje dolnych dróg moczowych najczęściej wskazują ból i zaburzenia w oddawaniu moczu.

• Ból i pieczenie podczas oddawania moczu – pieczenie jest skutkiem stanu zapalnego wywołanego przez bakterie, najczęściej Escherichia coli, które przedostają się do cewki moczowej z okolic odbytu.
• Częste oddawanie niewielkiej ilości moczu – wynika z podrażnienia ścian pęcherza i daje uczucie niepełnego opróżnienia, mimo że w pęcherzu pozostaje tylko niewielka ilość płynu.
• Uczucie ciągłego parcia na pęcherz – to typowy sygnał infekcji dolnych dróg moczowych, kiedy nawet niewielka ilość moczu wywołuje silny odruch mikcji.
• Skurcze i bóle w podbrzuszu – świadczą o nasilonym stanie zapalnym i często towarzyszą bardziej rozległym zakażeniom, które mogą obejmować również moczowody.
• Mętny mocz, często o przykrym zapachu – zmiana wyglądu i zapachu moczu to wynik obecności bakterii, komórek zapalnych i produktów przemiany materii w drogach moczowych.
• Obecność bakterii w moczu – można ją potwierdzić tylko poprzez wykonanie badania moczu i posiewu, co pozwala określić rodzaj drobnoustroju i dobrać odpowiedni antybiotyk.

W okresie ciąży rośnie ryzyko wystąpienia infekcji dolnych dróg moczowych z powodu zmian hormonalnych oraz zmian, które zachodzą w budowie ciała kobiety. Zaleganie moczu w pęcherzu i ucisk macicy na drogi moczowe dodatkowo sprzyjają namnażaniu się bakterii.

U dzieci na zakażenie układu moczowego są narażone szczególnie dziewczynki w wieku 2–6 lat, ponieważ ich cewka moczowa jest krótka i blisko anatomicznie położona przy odbycie. Stosunkowo rzadko bakterie dostają się do układu moczowego z krwi – ta droga zakażenia dotyczy prawie wyłącznie noworodków. Objawy infekcji dolnych dróg moczowych u dzieci zależą od wieku – u najmłodszych mogą to być gorączka i drażliwość, u starszych częste oddawanie moczu i ból w okolicy podbrzusza.

Infekcje dróg moczowych – skąd się biorą?

Infekcje układu moczowego z reguły wywoływane są przez bakterie jelitowe Escherichia coli. Docierające przez cewkę moczową do pęcherza moczowego bakterie, przyczepiają się za pomocą nitkowatych struktur do jego ścian i zaczynają się namnażać. Zapalenie pęcherza moczowego (cystitis) oraz cewki moczowej (urethritis) są najczęściej występującymi infekcjami dróg moczowych u kobiet.

Kiedy infekcja rozprzestrzenia się na górne drogi moczowe - moczowody i nerki - wówczas mamy do czynienia z odmiedniczkowym zapaleniem nerek (pyelonephritis), które wymaga pilnej konsultacji lekarskiej; sposób leczenia, w tym ewentualne włączenie antybiotyku, ustala lekarz.

Zapalenie cewki i pęcherza moczowego dotyka najczęściej kobiety, ponieważ ich cewka moczowa jest znacznie krótsza od męskiej i znajduje się blisko odbytu, dzięki czemu bakterie mogą znacznie łatwiej dotrzeć do układu moczowego. Do odwrócenia proporcji zachorowalności dochodzi po 50. roku życia. Przyczyną jest często występujący przerost prostaty u mężczyzn, któremu towarzyszą infekcje dolnych dróg moczowych.

Leczenie zakażenia dolnych dróg moczowych

Zakażenie dolnych dróg moczowych wymaga szybkiej reakcji – nieleczone może przekształcić się w poważniejsze schorzenie, np. odmiedniczkowe zapalenie nerek. Podstawą jest diagnostyka pod kontrolą lekarza (badanie ogólne moczu, posiew), która pozwala określić czynnik zakażenia i dobrać właściwe postępowanie terapeutyczne. Najczęściej jest to Escherichia coli, naturalnie bytująca w jelicie grubym i przedostająca się do pęcherza przez okolice odbytu.

W leczeniu stosuje się:

• antybiotykoterapia – włączana wyłącznie na zlecenie lekarza i dobierana do wyniku posiewu moczu,
• leki roślinne np. lek Canephron, który wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, spazmolityczne, antyadhezyjne i moczopędne [1],
• zwiększoną podaż płynów (minimum 2–2,5 litra dziennie), aby przepłukać drogi moczowe i szybciej usunąć bakterie,
• odpoczynek i unikanie wychłodzenia organizmu, co ułatwia organizmowi walkę ze stanem zapalnym.

Ważne: leczenie objawowe nie zastępuje postępowania przyczynowego zaleconego przez lekarza. Jeśli pojawi się gorączka, ból w okolicy lędźwiowej lub krwiomocz, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Profilaktyka zapalenia dróg moczowych

Zapalenie dróg moczowych ma tendencję do nawrotów, dlatego tak istotne są codzienne nawyki, które wspierają zdrowie pęcherza i całego układu moczowego.

Najważniejsze zasady profilaktyki:

• pij odpowiednią ilość płynów (woda, herbatki ziołowe), aby wspierać naturalną filtrację i nie dopuścić do zalegania moczu w pęcherzu,
• dbaj o regularną mikcję – nie wstrzymuj oddawania moczu, bo sprzyja to namnażaniu bakterii,
• utrzymuj codzienną higienę intymną, używając delikatnych środków myjących, aby nie zaburzać naturalnej flory pochwy,
• pamiętaj o właściwych nawykach – podcieraj się zawsze od przodu do tyłu, by bakterie z okolic odbytu nie przedostawały się do cewki moczowej,
• noś przewiewną bieliznę bawełnianą i unikaj długiego noszenia mokrego kostiumu kąpielowego,
• włącz do diety produkty wspierające zdrowie dróg moczowych, np. żurawinę czy sok z aronii, które mogą utrudniać bakteriom przyleganie do ścian pęcherza moczowego.

Profilaktyka to nie tylko unikanie infekcji, ale też wsparcie odporności i ochrona przed powikłaniami. Nawet proste zmiany w codziennym stylu życia mogą znacząco obniżyć ryzyko nawrotów i sprawić, że pęcherz będzie funkcjonował bez problemów.

[1]. Dokumentacja rejestracyjna leku Canephron, tabletki drażowane.